SaÄŸlıklı beslenme, insan saÄŸlığını korur ve hatta iyileÅŸtirir. Beslenme çocuklar ve bebekler için de çok önemli, zira çocukların büyümesi ve geliÅŸmesi üzerinde etkili olduÄŸu, kanıtlanmış bir gerçek (1).

Çocuklar ve bebekler, sürekli büyüme ve geliÅŸme içinde olduklarından, beslenme yetersizliÄŸine karşı en hassas yaÅŸ grubunda yer alırlar.  Bu nedenle de çok küçük yaÅŸlardan itibaren kazandırılmış bir düzenli ve saÄŸlıklı beslenme alışkanlığı, insanların geliÅŸmesinde kritik önem taşır. Bundan öte, bireyin tüm hayatı boyunca içinde yaÅŸayacağı bedenin aynı olduÄŸu düÅŸünüldüÄŸünde, saÄŸlıklı beslenme alışkanlığının hayati önem taşıdığını söyleyebiliriz (2).

Yeterli ve çeÅŸitli beslenme:

Düzenli beslenmenin yanında yeterli ve çeÅŸitli beslenme de önemlidir. “ÇeÅŸitli beslenme” kavramını bilimsel bir perspektifle biraz daha açalım. Makro besin öÄŸelerinin yanında mikro besin öÄŸelerini de içeren, mevsime göre çeÅŸitlendirilmiÅŸ, porsiyon kontrolü olan beslenme planları tercih edilmelidir. Makro-besin öÄŸelerinden karbonhidrat ve yaÄŸların yanında, geliÅŸme çağındaki en önemli makro-besin öÄŸesi proteindir.

Proteinin görevlerini aÅŸağıdaki gibi özetleyebiliriz.

• Dokuyu inÅŸa etmek ve güçlendirmek.
• Hasar gören dokuları onarmak ve yeniden oluÅŸturmak.
• Bağışıklık sistemini güçlendirmek.
• Metabolizmanın düzenlenmesini saÄŸlamak.
• Vücudun enerji ihtiyacını saÄŸlamak.
• Kas kütlelerinin geliÅŸimini saÄŸlamak.

Protein bakımından en zengin besin kaynağı hayvansal gıdalardır ve bunlar, kaliteli proteinler olarak adlandırılır. Aminoasitler, proteinlerin yapıtaÅŸlarıdır. Temel aminoasitler ise, vücudumuza dışardan almamız gereken önemli aminoasitlerdir. Hayvansal gıdalar, tüm temel amino asitleri içerirler.

Bir diÄŸer protein içeren besin grubu ise bitkisel gıdalardır. Fasulye, bezelye, mercimek, soya ürünleri, ıspanak vb. gıdalar bitkisel gıdalar grubunda yer alır. Bu grup ''eksik proteinler'' olarak adlandırılır. Genellikle bu grupta bir temel amino asit eksiktir. SaÄŸlıklı bir beslenme modelinde hayvansal ve bitkisel proteinlerin bir arada tüketilmesi önerilmektedir. Böylece eksiksiz olarak, bütün temel aminoasitlerin vücuda alınması saÄŸlanır. Proteine iliÅŸkin ilave bilgiler için ilave bilgiler için "Protein ne iÅŸe yarar, PACHA Cips ile neler yapabilirz ?" baÅŸlıklı blog yazımızı inceleyebilir ve Diyetisyen Dr. Gizem Köse’yi konuk ettiÄŸimiz "Protein ve Kolajene Dair" baÅŸlıklı Youtube videomuzu izleyebilirsiniz.

Hayvansal ve Bitkisel Protein Arasındaki Fark

Hayvansal ve bitkisel proteinler arasında, amino asit dizilimi açısından farklılıklar vardır: Hayvansal proteinde, ihtiyaç duyulan tüm amino asitler dengeli bir ÅŸekilde yer alır. Ancak bazı bitkisel proteinler, belirli amino asitleri içermezler. ÇoÄŸu bitkisel protein bazlı gıdaların içeriÄŸinde metiyonin, triptofan, lisin ve izolösin oranı oldukça düÅŸüktür. Buna karşın, kinoa ve karabuÄŸday gibi bazı bitkiler ise proteinin içeriÄŸinde bulunan amino asitlerin tamamını barındırırlar. Hayvansal protein kaynaklarının besin deÄŸerleri, bitkisel protein kaynaklarına oranla biraz daha yüksektir: B12 vitamini, D vitamini, omega-3 yaÄŸ asidi, demir ve çinko açısından daha zenginlerdir.

Bitkisel proteinin saÄŸlığımız için avantajlarına bakıldığında: Kalp hastalıkları, diyabet ve obezite gibi saÄŸlık sorunlarına karşı koruyucudur, lif içerir ve sindirim sistemini koruma özelliÄŸi vardır. Hayvansal proteinin saÄŸlık avantajlarına bakıldığında ise: Bazı hayvansal protein içeren besinler, kilo vermeye ve kas kütlesinin artmasına yardımcı olur. Ancak hayvansal proteinin gereÄŸinden fazla tüketimi ve özellikle iÅŸlenmiÅŸ et (ÅŸarküteri ürünleri) tüketimi, kolesterol ve kalp hastalıkları riskini artırabilmektedir.

Çocuklarda protein alımını artırmak için;

-Kırmızı et, kaliteli protein kaynaklarının başında gelir. Ä°çerdiÄŸi zengin proteinin yanında demir, çinko, fosfor, magnezyum, B6, B12 ve A vitaminlerini de içerir. Her sabah bir yumurta ve bir dilim beyaz peynir, çocukların kaliteli protein alması açısından önemlidir. Bu yüzden çocukların sabah kahvaltısında bu besinleri alması saÄŸlanmalıdır.

– Çocukların haftada en az iki kez balık tüketimi oldukça önemlidir. Somon ya da diÄŸer balık filetolarını, et suyu ya da soya sosuyla birlikte tüketmek, proteinin yanında kalp için faydalı omega-3 yaÄŸ asitlerini de vücuda almalarını saÄŸlar.

-Et sevmeyen çocuklar için protein kaynağı alternatifi saÄŸlayan besin grubu baklagillerdir. Bu anlamda mercimek çorbası, kuru fasulye, bezelye, nohut vb. gıdalar, bebeklerin ve çocukların ihtiyaç duyduÄŸu proteinleri almasına yardımcı olur. Besin öÄŸeleri açısından zengin bir bileÅŸime sahip olan kuru fasulye, yaklaşık olarak 20-25 g/100 g protein, 60 g/100 g karbonhidrat, 0,7-1,5 g/100 g oranında yaÄŸ içerirken; çeÅŸitlerine göre farklı oranda vitamin, mineral ve fitokimyasallar da içermektedir.(3)

– Günde 500 ml. ve daha fazla süt veya yoÄŸurt tüketimi, protein miktarını yükseltmektedir. Süt ürünleri, proteinin yanında kalsiyum, fosfor, B2 (riboflavin) ve B12 vitaminleri gibi önemli besin öÄŸelerini de içerir. Bu yüzden çocukların yeterli süt ve yoÄŸurt tüketmesine özen gösterilmelidir.
 

Çocukların günlük alması gereken proteini karşılayan besin miktarları;

• 1-3 yaÅŸ çocuk: 15-18 gr. protein ihtiyacı; 1 bardak süt veya yoÄŸurt +1 kibrit kutusu kadar peynir +2 köfte kadar tavuk, et, balıkile saÄŸlanabilir.
• 4-6 yaÅŸ çocuk: 20-25 gr. protein ihtiyacı; 1 bardak süt veya yoÄŸurt +1 kibrit kutusu kadar peynir +3 köfte kadar tavuk, et, balık ile saÄŸlanabilir.
• 7-9 yaÅŸ çocuk: 26-38 gr. protein ihtiyacı; 2 bardak süt veya yoÄŸurt +2 kibrit kutusu kadar peynir +3-4 köfte kadar tavuk, et, balık ile saÄŸlanabilir.
• 10-13 yaÅŸ kız çocuk: 39-45 gr. protein ihtiyacı; 2,5 bardak süt veya yoÄŸurt +2 kibrit kutusu kadar peynir +3-4 köfte kadar tavuk, et, balık ile saÄŸlanabilir.
• 10-13 yaÅŸ erkek çocuk: 39-60 gr. protein ihtiyacı, 3 bardak süt veya yoÄŸurt +2 kibrit kutusu kadar peynir +3-4 köfte kadar tavuk, et, balık ile saÄŸlanabilir.

Konuyla ilgili ek bilgiler için "Ne Kadar Protein" baÅŸlıklı blog yazımızı da inceleyebilirsiniz.

Bazen çocuklar yemek yemek istemezler. Bazen de et yemek istemezler. ÇocuÄŸa et yedirmenin yollarını arayan, iÅŸtahsız çocuÄŸa ne yedirilir sorusunu soran, köfte yemeyen bebeklere ne yedirilir diye soran, çocuklardaki iÅŸtahsızlık nasıl giderilir problemini çözmeye çalışan, hiç yemek yemeyen çocuÄŸa ne yapılır veya et yemeyen çocuÄŸa ne yapmalı diye soran tüm annelere ve bebeklere yemeÄŸi nasıl sevdiririz diyen, balık yemeyen bebekler ne yemeli sorusunu soran annelere aÅŸağıdaki paragrafı dikkatle okumalarını tavsiye ediyoruz.

Bu gibi durumlarda çocuÄŸumuzu veya bebeÄŸimizi zorlamak yerine onların beslenme planlarını alternatif protein kaynakları ile zenginleÅŸtirebiliriz. 1 paket PACHA Cips'in 6,5 gr protein içerdiÄŸini ve parkta oynarken ya da okuldan dönerken bu miktarı sadece bir paket cips ile karşılayabileceÄŸinizi unutmayın. PACHA Cips, çantalarında tutmak için de son derece pratik, saÄŸlıklı ve lezzetli bir atıştırmalık. Sütüne, yoÄŸurduna ilave edilecek doÄŸal proteinli PACHANOLA Granolalarımızın çocuÄŸunuzu keyiflendireceÄŸini de hatırlatalım.
 

Bitirirken, çocuklarımızın büyüme çağında temel tapı taşımız olan proteinlerce zengin, kaliteli gıdalar almasının önemini bir kez daha vurgulamak isteriz. Yeterli, dengeli ve çeÅŸitli bir beslenme alışkanlığı kazandırmamız çocuklarımızın sadece bugününü olumlu etkilemekle kalmayacak, onlara ömür boyu büyük bir fayda saÄŸlayacaktır.Yemek çocuklar için de bizim için de bütünsel bir deneyim ve keyifli olması için elimizden geleni yapıyoruz..
 

Kaynaklar:

• (1) KaraaÄŸaoÄŸlu, Nilgün, and Gülhan EroÄŸlu Samur. Anne ve çocuk beslenmesi. Pegem Akademi, 2017.
• (2) Arslan, Perihan, and Merih Beygo. “Çocuk Beslenmesi 1.” Beslenme ve Diyet Dergisi 3.1 (1974): 8-18.
• (3) Terzi, Elif, et al. “Fasulye Proteini Ä°zolatının ÇeÅŸitli Gıda Ürünlerinin Kalite Özelliklerine Etkisi.” Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi 20 (2020): 152-161.