Çocuk Beslenmesinde Şekerin Yeri

Bu yazımızda konumuz, çoÄŸunlukla herkesin çok sevdiÄŸi, tatlı besinlerin ana maddesi olan ÅŸekerin, çocukların beslenmesindeki yeri.

Çocuklarımızın ÅŸekerle olan iliÅŸkisinde, anne babalar olarak genellikle ilk aklımıza gelen, ilave ÅŸeker içeren gıdalar ve bunların aşırı tüketiminin çocuklarımıza verebileceÄŸi zararlar ve buna iliÅŸkin kaygılarımız.

Ä°lave ÅŸeker içeren gıdalar genellikle yüksek kaloriye sahiptir. En az bunun kadar önemlisi, besin deÄŸerleri de düÅŸüktür. Çocukların geliÅŸiminde 0-3 yaÅŸ özellikle çok önem taşımaktadır. DoÄŸal olarak bu yaÅŸ aralığındaki beslenme de kritik önemdedir. Çocuklar bu yaÅŸ aralığında, protein, demir ve zeka geliÅŸimini destekleyen vitamin ve mineraller açısından zengin gıdalar ile beslenmelilerdir.
 

Ya alışkanlıklar? AÄŸaç yaÅŸken eÄŸilir.

Çocuk beslenmesiyle ilgili genel doÄŸruları Beslenme ve Çocuk baÅŸlıklı blog yazımızda detaylı ÅŸekilde ele almıştık. Åžeker özelinde fazla ve yanlış ÅŸeker alışkanlığı ile baÅŸlayalım. Bu konudaki riskler sadece bugünkü çocukluk dönemine iliÅŸkin deÄŸil, yetiÅŸkin bir birey olduktan sonra da devam edecek, ömür boyu çocuÄŸunuza eÅŸlik edecek alışkanlıkları da kapsamaktadır. Daha açık bir ifade ile, ÅŸeker ile beslenen çocuklar, ileri yaÅŸlarda tatlıya düÅŸkün bireyler olabilmektedirler. Bu dönemdeki beslenme ÅŸekilleri, yaÅŸamları boyunca saÄŸlıklarını ve olabilecek rahatsızlıkları da belirler.

Åžekerin fazla ve yanlış tüketimi, herkesin bildiÄŸi gibi, diÅŸ çürüklerine ve diÅŸ kayıplarına sebep olmaktadır. Bunun yanında aşırı kilo ve obeziteye de sebep olabildiÄŸi gibi Tip 2 diyabete, kalp rahatsızlıklarına ve bazı kanserlere de neden olabilmektedir. Vücudumuzun kimyasal fabrikası olan karaciÄŸer, ÅŸekerin yapı taşı olan glikozu sadece enerji elde etmek için kullanmaz. Aldığı glikozun %50’sini enerji elde etme amacıyla kullanırken, %10’unu glikojen sentezlemede kullanır, geriye kalan %40’ını da yaÄŸ asidi sentezinde kullanır.

Glikojen, açlıkta kan glikozunun idamesi için gerekli olan bir depo karbonhidrat formudur. Üretilen yaÄŸ ise özellikle yaÄŸ dokusunda açlıkta kullanılmak üzere depo edilen bir enerji kaynağıdır. Çok fazla ÅŸeker veya karbonhidrat tüketildiÄŸinde, temel olarak, tüm bu enerjinin bir ÅŸekilde depolanması gerekir ve normalde bu depolama, yaÄŸ hücrelerinin veya yaÄŸ damlacıklarının içinde olur, bunlar ayrıca karaciÄŸerin içinde de birikebilir ve yaÄŸlı karaciÄŸer hastalığı olarak adlandırdığımız rahatsızlığa, dolayısıyla kiloya ve diÄŸer hastalıklara sebep olabilmektedir.
 

Åžeker anne sütünden baÅŸlar

Çocuklar, ihtiyacı olan ÅŸekeri daha bebekliklerinde anne sütünden almaya baÅŸlıyorlar. Åžeker, doÄŸal formda ayrıca, tahıllarda, meyvelerde ve sebzelerde bulunmaktadır. Åžekerli gıdaların asıl görevi, vücudumuza karbonhidrat saÄŸlayıp enerji kaynağı olan glikoza dönüÅŸmektir.

“Peki ya meyveler?” diyebilirsiniz, tabii ki meyve tüketecekler ama porsiyon kontrolü önemli. Åžeker tüketiminde önemli olan;

1-İlave şeker ile tadı arttırılan gıdalardaki risk.

2-Harcanacak  enerjiden fazlası için tüketilen ÅŸeker ve bunun yaÄŸ halinde depolanması.

Peki çocuk yaÅŸta bu önemli farkındalığı nasıl oluÅŸturacağız? Ya da çocuÄŸumuz ÅŸeker, çikolata ya da sürülebilir kakaolu fındık ezmesi istediÄŸinde ne yapacağız?

Ä°ÅŸte birkaç ipucu;

Unutmayın biz ebeveynler ne yaparsa çocuklar da onu yapar.
Çocukların rol model aldığı kiÅŸiler ÅŸeker tüketimine dikkat etmelidir. Çocuklar, 1 yaşından itibaren, anne ve babalarını rol model aldıklarından, ebeveynlerin yemek yeme davranışları çocuklara direkt yansır. Bu nedenle anne ve babalar tüm yeme davranışlarına dikkat etmelidir. Evde ÅŸeker yerine yenebilecek kuru meyve veya doÄŸal meyve içeren gibi saÄŸlıklı alternatifler bulundurulmalıdır.

Etiket okumayı alışkanlık haline getirin ve çocuklarınıza aşılayın. Besin etiketlerinde yer alan fruktoz ÅŸurubu, mısır ÅŸurubu, dekstroz, kahverengi ÅŸeker gibi ifadelerin aslında birer ÅŸeker olduÄŸunu unutmayın!
 

Hazır meyve suyu, gazlı içecekler, ÅŸekerli-aromalı shakeler yerine su, ev yapımı soÄŸuk meyve çayı, ayran tercih edin. Su tüketimini artırmak için limon, elma dilimi, nane yaprağı içeren suları tercih edebilirsiniz. “Çok ÅŸeker yiyen çocuÄŸa ne yapmalı” sorusunun cevabının yukarıdaki satırlarda yer aldığına inanarak doÄŸal ÅŸekere iliÅŸkin bilgilere geçiyoruz.

DoÄŸal ÅŸeker kaynaklarının en saÄŸlıklılarından olan meyvenin kendisinin de ÅŸeker olduÄŸunu unutmayalım. Güzel olan kısmı, bütün bir meyvede ÅŸeker ve lif bir aradadır. Hatırlatmak isteriz ki her konuda olduÄŸu gibi burada da miktar ve denge önemlidir. Meyve tüketiminde porsiyon çok önemlidir. Sadece suyunu içmek isterseniz, günlük 1 bardağı geçmemek üzere, taze sıkılmış meyve suları veya ÅŸekersiz kompostolar tüketilebilir. Katkı maddesi olmadan hazırlanmış olan taze sıkılmış meyve suları, hem çocukların vitamin-mineral tüketimini artırır hem de meyvelerde bulunan fruktoz (meyve ÅŸekeri) sayesinde vücudun ÅŸeker ihtiyacı karşılanır.

Gün içerisinde ÅŸeker tüketimini azaltmanın bir yolu da protein içeren kahvaltılardır. Ä°yi bir kahvaltı, vücudun açlık mekanizmasını dengeler ve tatlı krizlerini önler. Bu yüzden yumurta, peynir, ceviz/zeytin, tam tahıllı ekmek, mevsim sebzelerinin bulunduÄŸu dengeli bir kahvaltı iyi bir seçenek olacaktır. PACHANOLA zengin ve kaliteli, doÄŸal protein ve kolajen içeriÄŸinin yanı sıra, yulaf ezmesi ve dondurularak kurutulmuÅŸ meyveler ile saÄŸladığı karbonhidrat sayesinde dengeli ve bütüncül bir gıdadır. Süt ve yoÄŸurt gibi bir kalsiyum kaynağıyla birlikte çocuÄŸunuzun bir tam öÄŸünü de olabilir. Benzer ÅŸekilde PACHA Cipslerimiz de yüksek protein içerir ve içindeki doÄŸal meyve ve sebzeler ile hem lezzet hem de besin deposudur.

Yemek ile çocuk arasında ödül ya da ceza iliÅŸkisi kurulmamalıdır. SaÄŸlıklı bir büyüme planının en önemli oyuncusu dengeli bir beslenmedir. SaÄŸlıklı bir beslenme planında yasak yoktur. Sadece porsiyon kontrolü vardır. Çocuklar sadece meyve ve sebze ile beslenmeyecekler, tabi ki “hiç ÅŸeker yemesinler” demiyoruz. Onları masum ÅŸekerlerle tanıştırabilirsiniz. Bunlar pekmez, bal, pestil, keçiboynuzu, kuru meyveler, elma püresi ve ev yapımı olan reçel/marmelatlar olabilir. Yazımızı, ne kadar masum olursa olsun, her gıdayı tüketirken en önemli ÅŸeyin tüketme miktarı olduÄŸunu söyleyerek sonlandırmak isteriz.